Soạn Văn lớp 10 Bộ Cánh diều | Văn bản 1: Xúy Vân giả dại (Bài 3: Kịch bản chèo và tuồng)

Ngày 17/11/2022 10:20:06, lượt xem: 3938

Bài 3: Kịch bản chèo và tuồng

Văn bản 1: Xúy Vân giả dại (Trích chèo Kim Nham)

 

 

Câu 1. Tác giả dân gian đã sử dụng các lối nói, làn điệu, vũ điệu, chỉ dẫn sân khấu nào để kể lại sự việc “Xúy Vân giả dại”?

Trả lời: 

Tác giả dân gian đã sử dụng các lối nói, làn điệu, vũ điệu, chỉ dẫn sân khấu: 

  • Lối nói: Nói lệch, vỉa, nói điệu sử rầu, nói.

  • Làn điệu: Quá giang, con gà rừng, sắp, sa lệch, hát ngược.

  • Vũ điệu: Múa điệu bắt nhện, xe tơ, dệt củi. 

  • Chỉ dẫn sân khấu: đế.

Câu 2. Chỉ ra những lời nói, câu hát, chỉ dẫn sân khấu chủ yếu thể hiện:

Trả lời

a) Sự “nhập vai” là người bị điên dại của Xúy Vân.

Tôi chắp tay lạy bạn đừng cười

Tôi không trăng gió gặp người trăng gió

Ai ơi giữ lấy đạo hằng chớ quên.

 

Chẳng giấu gì Xuý Vân là tôi

Tuy dại dột, tài cao vô giá

Thiên hạ đồn rằng tôi hát hay đã lạ,

Ai cũng gọi là cô à Xuý Vân

Phụ Kim Nham, say đắm Trần Phương

Nên đến nỗi điên cuồng rồ dại.

b) Ước mơ về cuộc sống gia đình của nàng.

Chờ cho bông lúa chín vàng

Để anh đi gặt, để nàng mang cơm

- Chỉ dẫn sân khấu: Xúy Vân múa điệu bắt nhện, xe tơ, dệt cửi.

c) Thực tế cuộc sống của nàng trong gia đình chồng.

- Câu hát: 

Con gà rừng ăn lẫn với con công

Đắng cay chẳng có chịu được, ức!

 

Bông bông dắt, bông bông díu

Xa xa lắc, xa xa líu

Láng giềng ai hay, ức bởi xuân huyên.

- Chỉ dẫn sân khấu: hát điệu sa lệch

 

Câu 3. Tâm trạng của Xúy Vân được thể hiện như thế nào qua tiếng gọi chờ đò, trong lời hát điệu con gà rừng, trong lời than, lời hát ngược?

Trả lời: 

Tâm trạng của Xúy Vân qua tiếng chờ đò, trong điệu hát con gà, trong lời than, lời hát ngược. Nàng day dứt về những việc mình làm, nhưng có khi tự thấy mình đã lỡ làng, dở dang, bẽ bàng, tự thấy mình lạc lõng, cô đơn, vô nghĩa trong gia đình chồng, những nỗi thất vọng trước mâu thuẫn giữa ước mơ hạnh phúc gia đình đầm ấm với thực tế bị chồng xao nhãng, bỏ bê vì mải mê đèn sách. Nàng còn trách duyên trách phận, duyên phận dắt díu, ràng buộc họ với nhau, nhưng khát vọng của họ không gặp nhau. Chính vì thế nàng có cảm thấy ấm ức, cô đơn, quẫn bách, nỗi tủi phận vì những áp lực tứ phía, khó khăn đè lên đôi vai nàng trong khi ấy Xúy Vân không có một người người sẻ chia những điều đó. Những câu nói ngược, đầy những phi lí, nghịch dị khơi gợi về một thực trạng nội tâm xáo trộn, bất ổn, đầy trớ trêu. Xúy Vân dường như rơi vào trạng thái hỗn loạn, điên dại, rối bời, mất phương hướng.

Câu 4. Phân tích tác dụng của một yếu tố nghệ thuật trong văn bản mà em thấy thể hiện rõ đặc trưng của sân khấu chèo.

Trả lời:

  • Nghệ thuật diễn tả tâm trạng phức tạp của Xúy Vân qua lời hát: Tâm trạng phức tạp của Xuý Vân thể hiện trong mâu thuẫn giữa hình thức bên ngoài với nội dung tâm trạng bên trong.

  • Nội dung suy nghĩ, tâm trạng bên trong: Xuý Vân hoàn toàn tỉnh táo, cô luôn day dứt, oán hận, trách móc, cảm thấy cô đơn, lạc lõng…

  • Hình thức bên ngoài Xuý Vân phải đóng vai một người điên, hành động và lời nói giống như người điên dại.

  • Nghệ thuật diễn tả: Tác giả đan xen các lời thật, lời điên để thể hiện sự mâu thuẫn trong tâm trạng. Sử dụng các lối nói, làn điệu, vũ điệu, chỉ dẫn sân khấu khác nhau để thể hiện sự thay đổi trong tâm lý, tâm trạng nhân vật.

 

ĐỌC THÊM SOẠN VĂN LỚP 10 BỘ CÁNH DIỀU | TỰ TÌNH (BÀI 2) (BÀI 2: THƠ ĐƯỜNG LUẬT)

 

Câu 5. Theo em, nhân vật Xúy Vân đáng thương hay đáng trách? Vì sao?

Trả lời: 

Theo em, nhân vật Xúy Vân vừa đáng thương nhưng cũng vừa đáng trách. Đáng thương ở chỗ,  là một cô gái tài sắc nhưng tình duyên của nàng lận đận, lấy chồng nhưng lại phải chịu cảnh chăn đơn gối chiếc, chịu sự khổ đau, tủi nhục ở nhà chồng khi chồng không có nhà. Dù vậy, nhưng nàng vẫn có phần đáng trách bởi sự không chung thủy của mình. Nàng còn nghe lời người tình, giả điên để chồng bỏ mình, trả lại cho mình cuộc sống tự do để bản thân đi theo nhân tình. Mặc dù chúng ta đều hiểu, Xúy Vân cũng chỉ muốn theo đuổi khát khao được hạnh phúc, được thỏa mãn tình yêu lứa đôi, được sống bên nhau trọn đời, đó là hạnh phúc chính đáng. Nhưng nàng đã chọn cách không đúng - phản bội chồng mình, đi theo nhân tình – tiếng gọi của tình yêu mà đánh mất bản tính vốn có, nét đẹp trong phẩm chất của người phụ nữ đó là sự thủy chung, nghĩa tình.

Câu 6. Nếu nhân vật Xúy Vân trong vở chèo Kim Nham sống ở thời hiện đại, theo em, nàng có thể chọn cách giải thoát bi kịch của bản thân như thế nào?

Trả lời: 

Theo em, nếu nhân vật Xuý Vân trong vở chèo Kim Nham sống ở thời hiện đại, nàng có thể chọn cách nói chuyện, tâm sự trực tiếp với Kim Nham về tình cảnh, suy nghĩ, tâm tư của mình. Bởi xã hội hiện đại, con người đều bình đẳng và trong cuộc sống hôn nhân vợ chồng sẽ đều phải tôn trong quyết định của nhau. Vậy nên, thay vì giả điên, giả ngốc, nàng nên thổ lộ tấm lòng của mình với Kim Nham, nói rõ mong muốn của bản thân với chồng. Nếu cả hai tìm được tiếng nói chung thì mối quan hệ sẽ được hàn gắn và cuộc sống trở nên hạnh phúc hơn. Nếu vẫn không tìm được tiếng nói chung, Xuý Vân có thể kết thúc cuộc sống hôn nhân không hạnh phúc này trong êm đẹp. Đồng thời, nàng cũng cần có thêm thời gian, thận trọng tìm hiểu rõ con người của Trần Phương, không nên yêu một cách mù quáng để cuối cùng bị lừa. Từ đó, đưa ra được quyết định đúng đắn là nên tiếp tục, hay dừng lại, suy tính kĩ cho cuộc sống tương lai của chính mình.

 

ĐỒNG HÀNH CÙNG CHỊ TRONG KHÓA HỌC VĂN VIP LỚP 10 ĐỂ KHÔNG LO LẮNG TRƯỚC CHƯƠNG TRÌNH MỜI NHÉ!

Cập nhật thêm những bài viết hay tại các kênh truyền thông của HVCH:

Fanpage:  Học văn chị Hiên

Youtube: Học văn chị Hiên - Youtube 

IG: Học văn chị Hiên

Tiktok: Học văn chị Hiên

Tin liên quan